al jazeera ne demek?

Al Jazeera (; anlamı: Ada), Katar merkezli bir haber kanalı. Kanal ilk olarak yalnızca Arap dünyasına ilişkin güncel haberlerle yayına başlamış olsa da, o zamandan günümüze gelene dek başka tematik kanalları da bünyesinde bulunduran bir ağ hâline gelmiştir. Kanal, yaptığı yayınlarla ve özellikle El-Kaide lideri Usame bin Ladin'in video görüntülerini ve yaptığı açıklamayı yayınlayarak özellikle 2001 yılında ABD'nin ikiz kulelerine yapılan 11 Eylül saldırılarının ardından dünya çapında dikkat çekmiştir. 1 Kasım 2021'den itibaren Al Jazeera'nın yayın hayatına başlamasının 25. yılına girerken grafikleri, jenerikleri ve stüdyolarını yenileyip, günlük yayın akışını değiştirdi. 15 Temmuz 2022'den itibaren Türksat 4A'daki yayını sonlandırılmıştır.

Network

Al Jazeera haber kanalı dışında bünyesinde başka kanalları da barındırmaktadır;

Al Jazeera English, İngilizce olarak uluslararası yayın yapan haber kanalı.
Al Jazeera Mobasher, canlı yayın yapan kanal.
Al Jazeera Urdu
Al Jazeera Sports, +1, +2 ve +3, spor kanalı.
Al Jazeera Sport HD, HD spor yayını yapan kanalı.
Al Jazeera Documentary Channel, belgesel kanalı.
Al Jazeera Children's Channel, çocuk kanalı.

Tarihçe

Al Jazeera, ilk olarak Katar Emiri'nin yaptığı 137 milyon dolarlık mali bir destekle 1996'da kurulmuştur. 1996 Nisan ayında BBC World'ün Suudi Arabistan merkezli Arapça yayın yapan kanalı 2 yıl yayın yaptıktan sonra kapanmış, kanal çalışanlarının çoğu da Al Jazeera'ye geçmiştir. 1 Kasım 1996'da Al Jazeera yayına başlamıştır.

Al Jazeera'nin uydu aracılığıyla Orta Doğu'da izlenebiliyor olması bölgedeki medya tablosunu da değiştirmiştir. Al Jazeera yayına başlamadan önce Orta Doğu'da devletin sansürlediği televizyon kanalları dışındaki kanallar izlenemiyorken, Al Jazeera'nin yayına başlamasıyla birlikte televizyon dünyasına ifade özgürlüğü açısından yenilikler gelmiş; kanal, Suudi Arabistan, Kuveyt, Katar ve Lübnan-Suriye ilişkileri de dahil olmak üzere bu ülkelere ilişkin tartışmalı görüşleri ekrana taşımıştır. Kimi eleştirmenler Al Jazeera'yi izlenme kaygısı nedeniyle sansasyonel habercilikle suçlamış, hatta kanalın yaptığı bazı yayınlar yüzünden ciddi önlemler alınmıştır. Örneğin 27 Ocak 1999'da "The Oppposite Direction" (Aksi İstikamet) adlı canlı yayınlanan programda kanal, Cezayir hükûmetinin mercek altına alındığı eleştirel bir yayın yapmış, Cezayir hükûmeti de programın izlenmesini önlemek amacıyla başkentte elektriği kesmiştir.¹

Al Jazeera'nin Orta Doğu'daki siyasi anlamda bağımsız yayın yapan tek kanal olduğu savunulmaktadır. 2000-2001'deki Lübnan iç savaşı üzerine hazırlanan belgesel reytingini oldukça artırmış olsa da kanal asıl atılımını El-Kaide liderlerinin açıklamalarını yayınladıktan sonra gerçekleştirmiştir.

Kanalın finanse edilmesi

Katar Emiri'nin başlangıçta yaptığı 137 milyon dolarlık mali desteğin ardından Al Jazeera 2001 yılından itibaren reklam alarak kendine gelir sağlamayı amaçladı. Ancak bu girişim başarısız olunca, Katar Emiri her yıl kanala mali destek sağlamayı kabul etti. Kanalın belli başlı gelir kaynakları arasında reklamlar, abonelik ücretleri, diğer şirketlerle yapılan yayın anlaşmalarının yanı sıra satılan görüntüler ve haber paketleri yer alıyor. Örneğin Al Jazeera'nin, El-Kaide lideri Usame bin Ladin'in konuşmasının bir dakikası için 20.000 dolar aldığı da iddialar arasında yer alıyor.²

Kadro

Kanalın genel yayın yönetmeni Hamid Tamer el-Sani'dir. İnternet sitesinin yayın yönetmeni Abdül Aziz El-Mahmud'dur. Kanalın en tanınan yüzü ise The Opposite Direction (Aksi İstikamet) (El-İtticâh el- Mu‘akis) programını sunan Faysal El-Kasım'dır.

Ödüller

Kasım 2005'te El Cezire Index On Censorship tarafından verilen "Sansüre karşı Direniş Ödülüne" layık görüldü.³

Nisan 2004'te Webby Ödülleri El Cezire'yi, BBC, National Geographic, Rocketnews ve The Smoking Gun la birlikte en iyi beş web sitesine aday olarak gösterdi.⁴

Aralık 1999'da Berlin'de bulunan Düşünce Özgürlüğü Fonu o yılın Ibni Rüşd Medya ve Gazetecilik Ödülüne El Cezire'yi layık gördü.⁵

2004 yılında El Cezire "brandchannel.com" sitesinin okurları tarafından Apple, Google, Ikea ve Starbucks tan sonra en nüfuzlu beşinci dünya markası seçildi.⁶